İçeriğe atla

Avrupa Futbol Şampiyonası finalleri listesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Avrupa Şampiyonası kupası

Avrupa Futbol Şampiyonası, 1960 yılından beri düzenlenen futbol turnuvasıdır. Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) üyesi olan erkek millî futbol takımlarının katılabildiği turnuva, dört yılda bir düzenlenmektedir. Turnuvanın 1960 yılında Paris'te oynanan ilk finalini, Yugoslavya'yı uzatmalarda 2–1 yenen Sovyetler Birliği kazanmıştır. 2024 yılında Berlin'de oynanan son finalde ise İngiltere'yi normal sürede 2–1 yenen İspanya kupaya ulaşmıştır. Bir sonraki Avrupa Şampiyonası, 2028 yılının Haziran–Temmuz aylarında Birleşik Krallık (İngiltere, Kuzey İrlanda, İskoçya, Galler) ve İrlanda Cumhuriyeti'nin ev sahipliğinde yapılacaktır.

Avrupa Şampiyonası final maçları, turnuvanın sonunda Avrupa şampiyonunu belirlemek için oynanır. 2008'deki turnuva itibarıyla, maçın 90 dakikalık normal süresinin beraberlikle sonuçlanması durumunda, on beşer dakikalık iki devre hâlinde 30 dakikalık uzatma devreleri başlar. Bu uzatmanın sonunda da eşitlik bozulmazsa penaltı vuruşlarına geçilir. Penaltı atışlarını kazanan takım şampiyon olur.[1] Şimdiye kadar oynanan 16 finalin yedisi berabere bitmiş ve tekrar maçı (1968), uzatmalar (1960, 2016), penaltılar (1976, 2020) ve altın gol (1996, 2000) gibi farklı sistemlerle şampiyon belirlenmiştir.[2] Ancak "30 dakikalık uzatma ve gerekirse seri penaltı atışları" uygulamasıyla şampiyonlar, 2008'den itibaren bu şekilde belirlenmektedir. Kazanan takıma kupanın kopyası (orijinali UEFA'da kalır), finaliste ve yarı finalistlere ise birer plaket takdim edilir.[3] Kazanan takım futbolcularına altın, finalde kaybeden takımın futbolcularına ise gümüş madalya verilir.[4]

İspanya, kazandığı dört şampiyonlukla turnuva tarihinin en başarılı takımıdır. Ayrıca İspanya, üst üste şampiyon olan tek takımdır; dört şampiyonluğunun ikisini 2008 ve 2012'de elde etmiştir. Altı final ile en çok final maçı oynayan takım olan Almanya, turnuvayı üç kez kazanmıştır. İtalya ve Fransa ise ikişer kez kazanmayı başarmıştır. İkişer kez final oynayan Yugoslavya ve İngiltere, oynadıkları finallerin ikisini de kaybetmişlerdir. Dört final ile en çok final oynayan dört takım arasında yer alan Sovyetler Birliği ise sadece bir şampiyonluk elde edebilmiştir. İkişer kez final oynayan Çekya ve Portekiz, birer kez şampiyon olmuşlardır. Hollanda, Danimarka ve Yunanistan, oynadıkları tek finali kazanmayı başarmışlardır. Üstelik Danimarka, 1992'de kazandığı turnuvaya, iç savaş yaşadığı için turnuvadan çekilen Yugoslavya'nın yerine katılmıştı.[5] Belçika ise bir kez final oynamış ve kaybetmiştir.

Almanya; 1972, 1976 ve 1980 yıllarında "Batı Almanya" olarak üst üste üç kez final oynayarak "en çok üst üste final oynayan takım" ünvanını elinde bulundurmaktadır. Ülke 1991'de yeniden birleştikten sonra 1992 ve 1996'da da üst üste iki kez final oynamayı başarmıştır. Sovyetler Birliği (1960 ve 1964), İspanya (2008 ve 2012) ve İngiltere (2020 ve 2024) ise, üst üste iki kez final oynamış diğer takımlardır.

1976'da Çekoslovakya ile Batı Almanya arasında oynanan, normal süresi 2–2 berabere biten maç ve 2012'de İspanya'nın normal sürede İtalya'yı 4–0 mağlup ettiği maç, Avrupa Şampiyonası'nın en gollü final maçlarıdır. Üstelik İspanya'nın 2012'de İtalya karşısında elde ettiği 4–0'lık galibiyet, turnuvanın en farklı skorla bitmiş final maçıdır.

Finaller listesi

[değiştir | kaynağı değiştir]
(uz.) Kazanan, uzatmalar sonucu belli oldu.
(p) Kazanan, penaltılar sonucu belli oldu.
Kazanan, tekrar maçı sonucu belli oldu.
Kazanan, altın golle belli oldu.
Yıl Şampiyon Skor İkinci Stadyum Yer Kaynak
1960 Sovyetler Birliği  2–1 (uz.)  Yugoslavya Prensler Parkı Paris, Fransa [6][7]
1964 İspanya  2–1  Sovyetler Birliği Santiago Bernabéu Stadyumu Madrid, İspanya [8][9]
1968 İtalya  2–0[not 1]  Yugoslavya Roma Olimpiyat Stadyumu Roma, İtalya [11][12]
1972 Batı Almanya  3–0  Sovyetler Birliği Heysel Stadyumu Brüksel, Belçika [13][14]
1976 Çekoslovakya  2–2 (5–3 p)  Batı Almanya Rajko Mitić Stadyumu Belgrad, Yugoslavya [15][16]
1980 Batı Almanya  2–1  Belçika Roma Olimpiyat Stadyumu Roma, İtalya [17][18]
1984 Fransa  2–0  İspanya Prensler Parkı Paris, Fransa [19][20]
1988 Hollanda  2–0  Sovyetler Birliği Münih Olimpiyat Stadyumu Münih, Batı Almanya [21][22]
1992 Danimarka  2–0  Almanya Ullevi Stadyumu Göteborg, İsveç [23][24]
1996 Almanya  2–1[not 2]  Çekya Wembley Stadyumu Londra, İngiltere [26][27]
2000 Fransa  2–1[not 3]  İtalya Feijenoord Stadyumu Rotterdam, Hollanda [29][30]
2004 Yunanistan  1–0  Portekiz Işık Stadyumu Lizbon, Portekiz [31][32]
2008 İspanya  1–0  Almanya Ernst Happel Stadyumu Viyana, Avusturya [33][34]
2012 İspanya  4–0  İtalya Kiev Olimpiyat Stadyumu Kiev, Ukrayna [35][36]
2016 Portekiz  1–0 (uz.)  Fransa Fransa Stadyumu Saint–Denis, Fransa [37][38]
2020 İtalya  1–1 (3–2 p)  İngiltere Wembley Stadyumu Londra, İngiltere[not 4] [39][40]
2024 İspanya  2–1  İngiltere Berlin Olimpiyat Stadyumu Berlin, Almanya [41][42]
2028 Birleşik Krallık

Millî takımlara göre sonuçlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Avrupa Futbol Şampiyonası'nı kazanan ülkeleri gösteren harita
Millî takım Şampiyonluk İkincilik Katıldığı final Şampiyonluk yıl(lar)ı İkincilik yıl(lar)ı
 İspanya 4 1 5 1964, 2008, 2012, 2024 1984
 Almanya[not 5] 3 3 6 1972, 1980, 1996 1976, 1992, 2008
 İtalya 2 2 4 1968, 2020 2000, 2012
 Fransa 2 1 3 1984, 2000 2016
 Sovyetler Birliği 1 3 4 1960 1964, 1972, 1988
 Çekya[not 6] 1 1 2 1976 1996
 Portekiz 1 1 2 2016 2004
 Hollanda 1 0 1 1988 –
 Danimarka 1 0 1 1992 –
 Yunanistan 1 0 1 2004 –
 Yugoslavya 0 2 2 – 1960, 1968
 İngiltere 0 2 2 – 2020, 2024
 Belçika 0 1 1 – 1980

Resim galerisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ İki gün önce oynanan ilk final maçı 1–1 bitti.[10]
  2. ^ Maçın normal süresi 1–1 bitti. Almanya, uzatmaların 5. dakikasında attığı altın golle maçı kazandı.[25]
  3. ^ Maçın normal süresi 1–1 bitti. Fransa, uzatmaların 13. dakikasında attığı altın golle maçı kazandı.[28]
  4. ^ COVID-19 pandemisi nedeniyle 2021 yılında oynandı.
  5. ^ FIFA, Batı Almanya ile Almanya takımlarını aynı millî takımlar olarak kabul ettiği için Batı Almanya'nın şampiyonlukları ve ikincilikleri de Almanya'ya yazılmıştır.
  6. ^ FIFA'ya göre Çekoslovakya ve Çekya takımları aynı millî takımlar olduğu için, Çekoslovakya'nın 1976'da elde ettiği şampiyonluk da Çekya'ya yazılmıştır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel
Özel
  1. ^ Regulations, sf. 10.
  2. ^ "Golden goal rule downgraded to silver". The Guardian. 28 Nisan 2003. 30 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  3. ^ Regulations, sf. 3-4.
  4. ^ Regulations, sf. 4.
  5. ^ ""Lucky" Hiddink keeps his magic touch with Russia". Reuters. 11 Aralık 2007. 3 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  6. ^ "UEFA Euro 1960 - History". UEFA. 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2012. 
  7. ^ "France 1960". BBC Sport. BBC. 17 Mayıs 2004. 4 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  8. ^ "UEFA Euro 1964 - History". UEFA. 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2012. 
  9. ^ "Spain 1964". BBC. 17 Mayıs 2004. 12 Temmuz 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  10. ^ "1968 UEFA European Championship - Matches". UEFA. 12 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  11. ^ "UEFA Euro 1968 - History". UEFA. 12 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  12. ^ "Italy 1968". BBC. 17 Mayıs 2004. 15 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  13. ^ "UEFA Euro 1972 - History". UEFA. 3 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2012. 
  14. ^ "Belgium 1972". BBC. 17 Mayıs 2004. 27 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  15. ^ "UEFA Euro 1976 - History". UEFA. 17 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2012. 
  16. ^ "Yugoslavia 1976". BBC. 17 Mayıs 2004. 17 Temmuz 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  17. ^ "UEFA Euro 1980 - History". UEFA. 24 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2012. 
  18. ^ "Italy 1980". BBC. 17 Mayıs 2004. 1 Temmuz 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  19. ^ "UEFA Euro 1984 - History". UEFA. 3 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2012. 
  20. ^ "France 1984". BBC. 17 Mayıs 2004. 22 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  21. ^ "UEFA Euro 1988 - History". UEFA. 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2012. 
  22. ^ "West Germany 1988". BBC. 17 Mayıs 2004. 5 Temmuz 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  23. ^ "UEFA Euro 1992 - History". UEFA. 14 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2012. 
  24. ^ "Denmark's greatest moment". BBC. 24 Mayıs 2004. 18 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  25. ^ Thomsen, Ian (1 Temmuz 1996). "Germany Wins Euro 96 With a 'Golden Goal'". The New York Times. 24 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  26. ^ "UEFA Euro 1996 - History". UEFA. 8 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2012. 
  27. ^ "England 1996". BBC. 17 Mayıs 2004. 22 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  28. ^ "France win Euro 2000". BBC. 2 Temmuz 2000. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  29. ^ "UEFA Euro 2000 - History". UEFA. 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2012. 
  30. ^ "Belgium/Holland 2000". BBC. 24 Mayıs 2004. 5 Temmuz 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  31. ^ "UEFA Euro 2004 - History". UEFA. 28 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2012. 
  32. ^ "Greece win Euro 2004". BBC. 4 Temmuz 2004. 19 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  33. ^ "UEFA Euro 2008 - History". UEFA. 9 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2012. 
  34. ^ "Germany 0-1 Spain". BBC. 29 Haziran 2008. 12 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  35. ^ "France beat Turkey and Italy to stage Euro 2016". BBC. 2 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2012. 
  36. ^ "Stars struck by spectacular Olympic Stadium". UEFA. 12 Kasım 2011. 21 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2012. 
  37. ^ Sinnott, John (10 Temmuz 2016). "Euro 2016: Portugal crowned champions after Cristiano Ronaldo goes off injured". CNN International. Cable News Network. 11 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  38. ^ Kirschbaum, Erik (10 Temmuz 2016). "Portugal stuns France, 1–0, in extra time to claim first European Championship title". Los Angeles Times. 10 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  39. ^ "EURO 2020 finali: İtalya İngiltere'yi yenerek Avrupa Futbol Şampiyonu oldu". BBC News Türkçe. 13 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2024. 
  40. ^ "EURO 2020'nin şampiyonu İtalya". Anadolu Ajansı. 11 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2024. 
  41. ^ "EURO 2024'te İspanya, İngiltere'yi 2-1'le geçerek şampiyon oldu". BBC News Türkçe. 14 Temmuz 2024. 14 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2024. 
  42. ^ Phillips, Mitch (15 Temmuz 2024). "Sublime Spain strike late to win record fourth Euro crown". Reuters. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2024. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Avrupa_Futbol_Şampiyonası_finalleri_listesi&oldid=33733729" sayfasından alınmıştır